عسل یکی از قدیمی‌ترین و طبیعی‌ترین محصولات غذایی است که انسان‌ها از آن استفاده می‌کنند. جالب است بدانید که عسل در شرایط مناسب به‌طور طبیعی هیچ‌گاه فاسد نمی‌شود. این ویژگی عسل باعث شده است که این ماده غذایی ارزشمند از دیرباز به‌عنوان یک نگهدارنده طبیعی و حتی دارویی در فرهنگ‌های مختلف استفاده شود. در این مقاله به بررسی دلایل علمی این موضوع می‌پردازیم.در ادامه همراه آی‌کیومگ باشید.
—
۱. محیط اسیدی عسل
یکی از دلایل اصلی ماندگاری طولانی‌مدت عسل، pH پایین آن است. عسل به طور طبیعی خاصیت اسیدی دارد و pH آن معمولاً بین 3.2 تا 4.5 است. این محیط اسیدی برای بسیاری از میکروارگانیسم‌ها و باکتری‌ها، که باعث فساد مواد غذایی می‌شوند، نامناسب است. در نتیجه، این محیط مانع از رشد و تکثیر میکروب‌ها و قارچ‌ها در عسل می‌شود و باعث حفظ آن می‌گردد.
۲. محتوای کم آب در عسل
عسل در مقایسه با بسیاری از مواد غذایی دیگر دارای محتوای آب بسیار کمی است. این ماده غذایی حدود 17-18 درصد آب دارد که این مقدار بسیار کم است و برای بسیاری از میکروارگانیسم‌ها محیطی نامساعد ایجاد می‌کند. کمبود آب باعث می‌شود که موجودات زنده نتوانند در آن رشد کنند و فساد ایجاد نگردد.
۳. محتوای بالای قندهای طبیعی
عسل عمدتاً از قندهای طبیعی مانند فروکتوز و گلوکز تشکیل شده است. این قندها خاصیت جذب آب دارند و در نتیجه، از دسترسی میکروارگانیسم‌ها به آب جلوگیری می‌کنند. این ویژگی همچنین به حفظ عسل کمک می‌کند، زیرا میکروب‌ها برای رشد نیاز به آب دارند و در عسل نمی‌توانند این نیاز را برآورده کنند.
۴. وجود ترکیبات آنتی‌بیوتیکی و ضدباکتریایی در عسل
عسل به طور طبیعی حاوی ترکیباتی است که خواص آنتی‌بیوتیکی دارند. یکی از این ترکیبات، “هیدروژن پراکسید” است که خاصیت ضدباکتریایی دارد. زمانی که عسل در معرض باکتری‌ها قرار می‌گیرد، این ترکیب به کاهش تعداد باکتری‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها کمک می‌کند و از فساد آن جلوگیری می‌کند.
علاوه بر هیدروژن پراکسید، عسل حاوی دیگر ترکیبات ضدباکتریایی مانند فلاونوئیدها، اسیدهای ارگانیک و مواد فنولی است که باعث افزایش طول عمر عسل می‌شوند.
۵. دستگاه دفاعی زنبورها
زنبورها به‌طور طبیعی از برخی فرآیندهای شیمیایی برای تولید عسل استفاده می‌کنند که باعث ایجاد محیطی ضدعفونی‌کننده در داخل عسل می‌شود. در حین تولید عسل، زنبورها از آنزیم‌هایی استفاده می‌کنند که قندهای موجود در شهد را به قندهای ساده‌تر مانند گلوکز و فروکتوز تبدیل می‌کنند. همچنین، زنبورها به‌طور طبیعی از نیکوتینامید آدنین دی‌نوکلئوتید (NADH) که خاصیت ضدعفونی‌کننده دارد، استفاده می‌کنند.
۶. جذب رطوبت و خشک شدن عسل
عسل به‌طور طبیعی رطوبت موجود در هوا را جذب می‌کند. در محیط‌های خشک، رطوبت عسل می‌تواند بیشتر کاهش یابد، که باعث افزایش غلظت آن می‌شود و شرایط را برای رشد میکروارگانیسم‌ها دشوارتر می‌کند. این ویژگی به حفظ عسل در طول زمان کمک می‌کند.
۷. بسته‌بندی و ذخیره‌سازی مناسب
حفظ عسل در ظروف دربسته و در شرایط مناسب، از فساد آن جلوگیری می‌کند. قرار دادن عسل در ظروف شیشه‌ای با درپوش محکم و ذخیره آن در محیط‌های خشک و خنک، به حفظ کیفیت آن کمک می‌کند. اگر عسل به درستی ذخیره شود، می‌تواند حتی برای سال‌ها قابل استفاده باشد.
—
نتیجه‌گیری
عسل به دلیل ویژگی‌های طبیعی خود، مانند محیط اسیدی، محتوای کم آب، قندهای طبیعی و ترکیبات ضدباکتریایی، هیچ‌گاه فاسد نمی‌شود. این ویژگی‌ها به آن کمک می‌کنند که حتی در گذر زمان نیز کیفیت خود را حفظ کرده و از آلودگی میکروبی در امان بماند. البته، برای حفظ بهتر عسل، باید آن را در شرایط مناسب ذخیره کرد. با توجه به تمام این دلایل، عسل یکی از معدود مواد غذایی است که به‌راحتی می‌توان آن را برای مدت طولانی نگهداری کرد بدون اینکه نگران فساد آن باشیم.
